فراموشی گنجینه کهن کرمان/ فسیلها به تاریخ پیوستند

به گزارش خبرنگار مهر، استان کرمان در کنار تمدن غنی و تاریخی خود دارای پیشنینه غنی زمین شناسی و دیرینه شناسی نیز است، این استان در کنار پتانسیلهای گسترده خود در بخشهای مختلف اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی به بهشت معادن نیز شهرت دارد که نشان از سابقه غنی زمین شناسی استان کرمان دارد.

گسترده ترین معادن این استان معدنهای زغالسنگ شمال کرمان محسوب می شوند که متشکل از دوران مختلف زمین شناسی حتی قبل از ژوراسیک است.

گفته می شود پیش از این و در دوران قبل از تاریخ کرمان متشکل دریایی بزرگ و جنگلهای انبوه بوده است که در نتیجه گذشت زمان برخی این عرصه ها هم اکنون به فسیلهای بی نظیر تبدیل شده اند.

نگهداری فسیلهای کرمان در گونی

وجود دهها جای پای دایناسور در کرمان از جمله جای پای دایناسور عظیم الجثه در روستای ده علیرضا و همچنین روستای دشت خاک نشانگر این ادعاست.

در کنار این آثار منحصر به فرد طبیعی که کمتر مورد توجه مسئولان کرمان در بخش گردشگری قرار گرفته است و حتی در برخی موارد دچار تخریب نیز شده اند می توان به وجود هزاران فسیلی اشاره کرد که در این استان در گنجینه ای غنی گردآوری شده است.

جای پای دایناسور عظیم الجثه ده علیرضا درحال نابودی است

نکته قابل تامل اینکه رد پای دایناسورها در منطقه ده علیرضا به دلیل عدم حفاظت و گردشگری غیر مسئولانه در حال تخریب است و به گفته مردم محلی دو انگشت این جای پای عظیم توسط افراد سود جو تخریب شده است.

قطعه ای از فسیلهای منحصر بفرد که درحال تخریب است

اما در حالیکه مسئولان هیچ توجهی به این امکان گردشگری کرمان نمی کنند مردم روستای دشت خاک که یکی از غنی ترین مناطق کرمان در خصوص وجود فسیل محسوب می شوند ابتکار به خرج داده اند و با اختصاص حمام قدیمی این روستای تاریخی به موزه دیرینه شناسی این حمام را به موزه تبدیل کرده اند.

ابتکار مردم دشت خاک و تشکیل موزه روستایی دیرینه شناسی

موزه دیرینه شناسی دشت خاک شاید تنها موزه روستایی کشور باشد که با همت مردم و پیگیری مدیر سابق موزه دیرینه شناسی کرمان که عمر خود را در این راه گذاشته است برپا شده و با وجود بی توجهی ها با اراده مردم همچنان در حال فعالیت است.

در این موزه صدها قطعه فسیل گرد آوری شده است که شگفت انگیزترین قطعه این موزه استخوان عظیم الجثه گردن یک دایناسور است.

جای خالی تخته سنگ جای پای دایناسورها در موزه

همچنین در این موزه مکانی خالی در نظر گرفته شده است که محل نگهداری تخته سنگی است که جای پای چندین دایناسور است.

محل نگهداری فسیلها در انبار خانه مسکونی

این تخته سنگ طی سالهای اخیر در روستای دشت خاک در کف یک حوض خانگی کشف شد که صاحب خانه از این سنگ به عنوان سنگ کف حوض استفاده می کرد و در نهایت به صورت اتفاقی این سنگ توسط دهیار کشف شد و سازمان زمین شناسی کرمان آن را از دشت خاک به کرمان ارسال کرد و با وجود درخواستهای مکرر ساکنان دشت خاک استرداد این سنگ به روستای محل کشفش در پرده ابهام قرار دارد.

این سنگ متشکل جای پای یک خانواده دایناسور کوچک بود که همچنان جای خالی آن در موزه دشت خاک باقی است.

فسیلها راه حلی برای فرار از خشکسالی

مردم دشت خاک که این روزها از خشکسالی رنج می برند موزه دیرینه شناسی را راهکاری برای فرار از پیامدهای خشکسالی دیده اند.

جنین یک دایناسور در تخم که رنگبندی خود را نیز حفظ کرده است

کشف تخته سنگ جای پای دایناسورها برای آنان جرقه ای بود که شاید بتوانند از این موقعیت در جهت احیای مجدد روستا استفاده کنند و در نتیجه فراخوانی به مردم روستا برای اهدای فسیلهایشان به موزه داده شد و تنها در چند روز صدها فسیل منحصر بفرد از گیاهان و جانوران هم عصر با دایناسورها که در خانه های مردم نگهداری می شد به موزه دیرینه شناسی کرمان منتقل شد و موزه شکل گرفت اما تا کنون هیچ اقدام عملی برای حمایت از این حرکت از سوی مسئولان مربوط صورت نگرفته است و حتی تلاشی در راستای معرفی موزه انجام نشده است.

دشت خاکیها در انتظار گردشگران

 اما موزه دیرینه شناسی روستای دشت خاک همچنان با همت مردم محلی پا برجاست و در فصلهای مختلف گردشگری میزبان گردشگرانی است که آوازه این موزه را از دیگران شنیده اند.

از سوی دیگر موزه دیرینه شناسی کرمان که تنها موزه از نوع خود بود نیز پس از تعطیل شدن در سال گذشته در شهر کرمان به تاریخ پیوست.

برشی از فسیلهای کرمان

محسن تجربه کار، مدیر سابق این موزه و گردآورنده فسیلهای این موزه در گفتگو با مهر افزود: هیچ یک از مسئولان کرمان پس از تعطیلی موزه سراغی از وضعیت موزه و اشیاء موجود در آن نگرفتند.

خبرگزاری مهر تنها یاریگر حوزه دیرینه شناسی کرمان

وی ادامه داد: پس از آنکه با پیگیریهای خبرگزاری مهر و همکاریهای صورت گرفته رسانه ای توسط این خبرگزاری توانستیم همه اشیاء موجود در موزه را بار دیگر گرد هم آوریم این موضوع مسکوت مانده است و کسی در این خصوص هیچ راه حلی ارائه نمی دهند.

هزارن فسیل کرمان در گونی و قوطی حلبی در معرض تخریب

تجربه کار ادامه داد: بیش از صد هزار فسیل منحصر به فرد در کرمان در معرض تخریب قرار دارند و در شرایط نامناسبی نگهداری می شوند بارها در این خصوص هشدار داده ام اما هر بار کمتر به این مسئله توجه شده است.

وی گفت: چند سال قبل میراث فرهنگی بودجه ای اندکی برای قفسه بندی محل نگهداری این اشیاء در نظر گرفت اما هم اکنون به دلیل کمبود جا این فسیلها روی هم انبار شده اند.

برشی از یک تخم فسیل شده و جنین درون آن

این محقق دیرینه شناسی کرمان ادامه داد: قبل از این و زمانی که موزه پا برجا بود به دلیل کمبود مکان برخی از این آثار در موزه هرندی و برخی نیز در انبار خانه ام نگهداری می شود که در آن زمان نیز وضعیت نگهداری مناسب نبود.

وضعیت فسیلها نگران کننده است

تجربه کار افزود: پس از تعطیل شدن موزه حدود 50 هزار قطعه فسیل که تا آن زمان در موزه نگهداری می شد نیز به این مجموعه اضافه شد و وضعیت نگران کننده تر شد.

وی گفت: هم اکنون تمام این فسیلها که هر یک گنجینه ای محسوب می شوند در یک انبار کوچک داخل گونی و قوطیهای حلبی نگهداری می شوند و این سوال مطرح می شود چرا کسی به این گنجینه توجه نمی کند.

مجموعه از تخمهای برش داده شده

وی افزود: این مجموعه فسیلها در هر استان دیگری به جز کرمان بود تا کنون صدها پوستر و هزاران بروشور برای معرفی آنها منتشر کرده بودند و بهترین مکان را برای جذب گردشگر به آن اختصاص می دادند اما هم اکنون این فسیلها در قوطی حلبی نگهداری می شود.

این محقق ادامه داد: وجود تخمهای منحصر به فرد جانوران هم عصر با دایناسورها که به صورت شگفت انگیزی سالم مانده اند و درون آنها با حفظ رنگبندی به سنگ تبدیل شده است می توان سرنخهای منحصر بفردی را به دانشمندان دیرینه شناسی بدهد.

مهره گردن یک دایناسور

وی با استقبال از مطالعه علمی بر روی این فسیلها گفت: تاکنون نیز بارها در این خصوص همکاری کرده ام در ماههای اخیر نیز گروهی از متخصصان کرمانی و عده ای دانشگاهیان شهرهای دیگر با تشکیل انجمنی درحال بررسی وضعیت فسیلها هستند.

تجربه کار اضافه کرد: قبل از این نیز گروهی از دانشمندان فرانسوی و نیوزلندی و استرالیایی در این خصوص تحقیق کرده اند و حتی تعدادی از انجمنهای علمی و دانشمندان فرانسوی با همکاری سفارت این کشور از موزه دیرینه شناسی کرمان زمانی که هنوز بسته نشده بود بازدید کردند.

وی با استقبال از گروههای علمی و تحقیقاتی برای مطالعه بر روی این فسیلها گفت: گمان می رود در کرمان اراده ای برای پایان دادن به سرنوشت نا مناسب این فسیلها وجود ندارد.

وی در خصوص مناطق فسیل خیز نیز گفت: این مناطق نیز در مکانهایی قرار دارند که طرحهای عمرانی در آنها در حال اجرا است و با ادامه این بی توجهی نمی دانم در آینده چه وضعیتی در آنجا حاکم می شود.

................................

گزارش: اسماء محمودی

عکس: حمید صادقی